کد مطلب:231503 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:213
از کتاب آداب و مواعظ
1- احمد بن عامر طائی از حضرت رضا علیه السلام از پدرانش از علی علیه السلام روایت كرده كه مردی از علی علیه السلام دعوت كرد كه به منزلش برود.
علی (ع) فرمود: من دعوت شما را می پذیرم در صورتی كه چیزی از بیرون تهیه نكنی، و آن چه در منزل داری برای ما بیاوری، و نسبت به اهل و عیال سخت گیری نكنی.
آن مرد همه شرائط را پذیرفت و علی علیه السلام به منزل او رفت.
2- و نیز حضرت رضا علیه السلام از پدرانش از علی علیه السلام روایت كرده كه حضرت رسول صلی الله علیه و آله فرمود:
شش خصلت از جوانمردی است: سه خصلت در سفر و سه خصلت در حضر، و اما خصلت هائی كه در حضر باید در انسان باشد.
تلاوت كتاب خدا، و برپا داشتن مساجد، و برادری با هم در راه خدا و اما آن سه خصلت كه در سفر باید باشد: بذل زاد و توشه، حسن خلق، و بذل گوئی و شوخی در غیر معصیت.
3- حسن بن جهم از حضرت رضا علیه السلام روایت كرده كه امیرالمؤمنین (ع) فرمود:
[ صفحه 475]
رد احسان نمی كند مگر الاغ!
پرسیده شد: معنی این سخن چیست؟
فرمود: در مجالس همدیگر را جای دادن، و قبول عطر و چیزهای خوشبو از هم نمودن.
4- و در حدیث دیگری كه از ابوزید مكی روایت شده حضرت ابوالحسن علیه السلام فرمود.
رد احسان نمی كند مگر الاغ! مقصود آن حضرت این بود كه اگر در مجالس عطر و یا متكائی به كسی داده شد رد نكند.
5- احمد بن عامر طائی از حضرت رضا (ع) از پدرانش از علی علیهم السلام روایت كرده كه حضرت رسول صلی الله علیه و آله فرمود.
از انجام كارهای خیر با كسانی كه اهلیت آن را دارند و یا ندارند خودداری نكنید، و اگر اهلیت خیر نداشته باشند خود اهلیت آن كار را داری.
6- عبدالعظیم حسنی از حضرت جواد از پدرش امام رضا از پدرانش از علی علیهم السلام روایت كرده كه فرمود:
مردم همواره در خیر هستند تا آن وقت كه با یكدیگر تفاوت داشته باشند، هرگاه با هم مساوی شدند از بین خواهند رفت.
عرض كردم: بیش از این بفرمائید.
فرمودند: امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: شما هرگز نمی توانید مردم را به وسیله ثروت و مالی كه در دست دارید به خود متوجه سازید، بلكه آنان را به وسیله اخلاق و روش صحیح به خود نزدیك كنید.
[ صفحه 476]
حضرت عبدالعظیم گوید: عرض كردم زیاده از این بیان فرمائید.
فرمود: امیرالمؤمنین علیه السلام گفتند: كسی كه به زمان خود خشمگین شد ناراحتی او زیاد به طول خواهد انجامید.
گفتم: زیادتر بفرمائید.
فرمود: امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: هم نشینی با بدان موجب بدبینی نسبت به نیكان است.
گفتم: زیاد بفرمائید.
گفتند: امیرالمؤمنین فرمود دشمنی كردن با بندگان خداوند بدترین زاد و توشه برای روز قیامت است.
گوید عرض كردم بیشتر بفرمائید.
گفتند امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود ارزش هر انسانی بسته به كارهائی است كه انجام می دهد و موجب نیك نامی او می گردد، عرض كردم باز هم بفرمائید.
گفتند: امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: مردم در زیر زبان خود مستور هستند مقصود این است كه تا انسان سخن نگوید قدر و اندازه اش معلوم نمی گردد، گفتم: باز هم بیان فرمائید.
امام علیه السلام فرمود: امیرالمؤمنین گفتند: مردمانی كه اندازه و ارزش خود را بدانند هیچ گاه از بین نخواهند رفت.
گوید عرض كردم: باز هم بفرمائید اظهار داشت: امیرالمؤمنین فرمود:
پیش از اینكه به كاری شروع كنی در اطراف آن نیك تأمل كن تا شما را از پشیمانی نگهداری كند.
[ صفحه 477]
گفتم بیشتر بفرمائید گفتند امیرالمؤمنین فرمود هر كسی به زمان خود اعتماد بورزد با پشت به زمین خواهد افتاد.
گوید: عرض كردم زیادتر از این بیان كنید.
فرمود: امیرالمؤمنین فرمود: كسی كه خویشتن را بی نیاز دانست، خود را به مخاطره و هلاكت خواهد افكند.
عرض كردم: بیشتر بیان كنید.
گفت: امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود:
یكی از راحتی و آسایش قلت اهل و عیال است.
گوید: گفتم: زیادتر بیان كنید، فرمود: امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند:
هر كس گرفتار خودبینی گردد هلاك خواهد شد.
گوید: عرض كردم ای فرزند پیغمبر، بیشتر بیان كنید.
فرمود امیرالمؤمنین فرمودند كسی كه یقین داشته باشد اعمال و افعال او پس از مرگ به او خواهد رسید در بذل و بخشش و احسان به همنوعان خود كوتاهی نخواهد كرد.
گوید: گفتم: باز هم بفرمائید.
اظهار داشت امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود:
هر كس با درگذشت از زیردستان خود خشنود گردد از اذیت و آزار مافوق خود در آرامش و سلامتی خواهد بود.
عبدالعظیم حسنی گوید: در این هنگام به حضرت جواد علیه السلام عرض كردم از این فرمایشات شما كمال استفاده را بردم و همین اندازه برای من بس
[ صفحه 478]
است.
7- نعیم بن صالح از حضرت رضا از پدرانش از علی علیهم السلام روایت كرده كه حضرت رسول صلی الله علیه و آله فرمود
یكی از چیزهای خوب هدیه است، و هدیه مفتاح نیكیها است.
8- و نیز حضرت رضا علیه السلام فرمود علی علیه السلام از حضرت رسول (ص) روایت كرده كه فرمود: هدیه كینه ها را از دل بیرون كند.
9- شیخ مفید از حضرت رضا علیه السلام روایت كرده كه فرمود: با علماء مراء و جدال نكنید كه شما را ترك خواهند كرد، و با جهال نیز ستیز نكنید كه شما را نسبت به جهل خواهند داد.
10- عبدالعظیم حسنی از حضرت رضا علیه السلام روایت كرده كه آن جناب فرمود:
ای عبدالعظیم دوستان مرا از من سلام برسان و به آنان بگو در دلهای خود از برای شیطان راهی باز نكنند، و آنان را امر كن به راستگوئی در گفتار و اداء امانت و سكوت و ترك منازعه و جدال در كارهای بیهوده، و امر كن كه با یكدیگر آمیزش و رفت و آمد نمایند، و این عمل آنها موجب نزدیكی به من می شود.
دوستان من نباید اوقات خود را به مخالفت و دشمنی با یكدیگر مشغول سازند.
من با خویشتن پیمان بسته ام كه هر كسی مرتكب این گونه كارها شود، و یا یكی از دوستانم را مورد خشم و غضب قرار دهد، از خداوند بخواهم تا وی را در دنیا به سخت ترین عذاب گرفتار كند.
این نوع اشخاص در آخرت از زیانكاران خواهند بود.
[ صفحه 479]
دوستان مرا متوجه كن كه خداوند نیكوكاران آنها را آمرزیده و از بدكاران آنان درگذشته، مگر كسانی كه مشرك شده و یا یكی از دوستان مرا رنجانیده اند، و یا در دل خود نسبت به وی كینه و عداوتی دارند.
پروردگار از این گروه نخواهد گذشت و آنها را نمی بخشد، مگر اینكه از نیت خود برگردند.
اگر از این كار زشت خود برگشت مورد آمرزش خداوند متعال قرار خواهد گرفت، و اگر در این عمل باقی ماند، خداوند روح ایمان را از دل او خارج خواهد ساخت و از ولایت من نیز بیرون می رود، و از دوستی ما اهل بیت نیز بهره ای نخواهد برد، و من به خداوند از این زلات پناه می برم.
مؤلف گوید:
حضرت عبدالعظیم علیه السلام یكی از محدثین جلیل القدر و عظیم الشأن است و مزار مبارك وی در شهر ری معروف و مشهور است.
ما روایات و اخبار او را كه از ائمه اهل بیت علیهم السلام نقل كرده در یك مجلد مخصوص تألیف كرده ایم، و چند سال قبل منتشر نموده ایم.
تنها همین روایت را عبدالعظیم به طور مستقیم و بدون واسطه از امام رضا (ع) نقل كرده است، و این خود حاكی از موقعیت عظیم و شخصیت بزرگ اوست، و ما در كتاب مسند حضرت عبدالعظیم با دلائل و شواهد چندی ثابت كردیم كه عبدالعظیم حسنی محضر حضرت رضا علیه السلام را درك كرده و در این حدیث ارسالی نیست.
علی (ع) فرمود: من دعوت شما را می پذیرم در صورتی كه چیزی از بیرون تهیه نكنی، و آن چه در منزل داری برای ما بیاوری، و نسبت به اهل و عیال سخت گیری نكنی.
آن مرد همه شرائط را پذیرفت و علی علیه السلام به منزل او رفت.
2- و نیز حضرت رضا علیه السلام از پدرانش از علی علیه السلام روایت كرده كه حضرت رسول صلی الله علیه و آله فرمود:
شش خصلت از جوانمردی است: سه خصلت در سفر و سه خصلت در حضر، و اما خصلت هائی كه در حضر باید در انسان باشد.
تلاوت كتاب خدا، و برپا داشتن مساجد، و برادری با هم در راه خدا و اما آن سه خصلت كه در سفر باید باشد: بذل زاد و توشه، حسن خلق، و بذل گوئی و شوخی در غیر معصیت.
3- حسن بن جهم از حضرت رضا علیه السلام روایت كرده كه امیرالمؤمنین (ع) فرمود:
[ صفحه 475]
رد احسان نمی كند مگر الاغ!
پرسیده شد: معنی این سخن چیست؟
فرمود: در مجالس همدیگر را جای دادن، و قبول عطر و چیزهای خوشبو از هم نمودن.
4- و در حدیث دیگری كه از ابوزید مكی روایت شده حضرت ابوالحسن علیه السلام فرمود.
رد احسان نمی كند مگر الاغ! مقصود آن حضرت این بود كه اگر در مجالس عطر و یا متكائی به كسی داده شد رد نكند.
5- احمد بن عامر طائی از حضرت رضا (ع) از پدرانش از علی علیهم السلام روایت كرده كه حضرت رسول صلی الله علیه و آله فرمود.
از انجام كارهای خیر با كسانی كه اهلیت آن را دارند و یا ندارند خودداری نكنید، و اگر اهلیت خیر نداشته باشند خود اهلیت آن كار را داری.
6- عبدالعظیم حسنی از حضرت جواد از پدرش امام رضا از پدرانش از علی علیهم السلام روایت كرده كه فرمود:
مردم همواره در خیر هستند تا آن وقت كه با یكدیگر تفاوت داشته باشند، هرگاه با هم مساوی شدند از بین خواهند رفت.
عرض كردم: بیش از این بفرمائید.
فرمودند: امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: شما هرگز نمی توانید مردم را به وسیله ثروت و مالی كه در دست دارید به خود متوجه سازید، بلكه آنان را به وسیله اخلاق و روش صحیح به خود نزدیك كنید.
[ صفحه 476]
حضرت عبدالعظیم گوید: عرض كردم زیاده از این بیان فرمائید.
فرمود: امیرالمؤمنین علیه السلام گفتند: كسی كه به زمان خود خشمگین شد ناراحتی او زیاد به طول خواهد انجامید.
گفتم: زیادتر بفرمائید.
فرمود: امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: هم نشینی با بدان موجب بدبینی نسبت به نیكان است.
گفتم: زیاد بفرمائید.
گفتند: امیرالمؤمنین فرمود دشمنی كردن با بندگان خداوند بدترین زاد و توشه برای روز قیامت است.
گوید عرض كردم بیشتر بفرمائید.
گفتند امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود ارزش هر انسانی بسته به كارهائی است كه انجام می دهد و موجب نیك نامی او می گردد، عرض كردم باز هم بفرمائید.
گفتند: امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: مردم در زیر زبان خود مستور هستند مقصود این است كه تا انسان سخن نگوید قدر و اندازه اش معلوم نمی گردد، گفتم: باز هم بیان فرمائید.
امام علیه السلام فرمود: امیرالمؤمنین گفتند: مردمانی كه اندازه و ارزش خود را بدانند هیچ گاه از بین نخواهند رفت.
گوید عرض كردم: باز هم بفرمائید اظهار داشت: امیرالمؤمنین فرمود:
پیش از اینكه به كاری شروع كنی در اطراف آن نیك تأمل كن تا شما را از پشیمانی نگهداری كند.
[ صفحه 477]
گفتم بیشتر بفرمائید گفتند امیرالمؤمنین فرمود هر كسی به زمان خود اعتماد بورزد با پشت به زمین خواهد افتاد.
گوید: عرض كردم زیادتر از این بیان كنید.
فرمود: امیرالمؤمنین فرمود: كسی كه خویشتن را بی نیاز دانست، خود را به مخاطره و هلاكت خواهد افكند.
عرض كردم: بیشتر بیان كنید.
گفت: امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود:
یكی از راحتی و آسایش قلت اهل و عیال است.
گوید: گفتم: زیادتر بیان كنید، فرمود: امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند:
هر كس گرفتار خودبینی گردد هلاك خواهد شد.
گوید: عرض كردم ای فرزند پیغمبر، بیشتر بیان كنید.
فرمود امیرالمؤمنین فرمودند كسی كه یقین داشته باشد اعمال و افعال او پس از مرگ به او خواهد رسید در بذل و بخشش و احسان به همنوعان خود كوتاهی نخواهد كرد.
گوید: گفتم: باز هم بفرمائید.
اظهار داشت امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود:
هر كس با درگذشت از زیردستان خود خشنود گردد از اذیت و آزار مافوق خود در آرامش و سلامتی خواهد بود.
عبدالعظیم حسنی گوید: در این هنگام به حضرت جواد علیه السلام عرض كردم از این فرمایشات شما كمال استفاده را بردم و همین اندازه برای من بس
[ صفحه 478]
است.
7- نعیم بن صالح از حضرت رضا از پدرانش از علی علیهم السلام روایت كرده كه حضرت رسول صلی الله علیه و آله فرمود
یكی از چیزهای خوب هدیه است، و هدیه مفتاح نیكیها است.
8- و نیز حضرت رضا علیه السلام فرمود علی علیه السلام از حضرت رسول (ص) روایت كرده كه فرمود: هدیه كینه ها را از دل بیرون كند.
9- شیخ مفید از حضرت رضا علیه السلام روایت كرده كه فرمود: با علماء مراء و جدال نكنید كه شما را ترك خواهند كرد، و با جهال نیز ستیز نكنید كه شما را نسبت به جهل خواهند داد.
10- عبدالعظیم حسنی از حضرت رضا علیه السلام روایت كرده كه آن جناب فرمود:
ای عبدالعظیم دوستان مرا از من سلام برسان و به آنان بگو در دلهای خود از برای شیطان راهی باز نكنند، و آنان را امر كن به راستگوئی در گفتار و اداء امانت و سكوت و ترك منازعه و جدال در كارهای بیهوده، و امر كن كه با یكدیگر آمیزش و رفت و آمد نمایند، و این عمل آنها موجب نزدیكی به من می شود.
دوستان من نباید اوقات خود را به مخالفت و دشمنی با یكدیگر مشغول سازند.
من با خویشتن پیمان بسته ام كه هر كسی مرتكب این گونه كارها شود، و یا یكی از دوستانم را مورد خشم و غضب قرار دهد، از خداوند بخواهم تا وی را در دنیا به سخت ترین عذاب گرفتار كند.
این نوع اشخاص در آخرت از زیانكاران خواهند بود.
[ صفحه 479]
دوستان مرا متوجه كن كه خداوند نیكوكاران آنها را آمرزیده و از بدكاران آنان درگذشته، مگر كسانی كه مشرك شده و یا یكی از دوستان مرا رنجانیده اند، و یا در دل خود نسبت به وی كینه و عداوتی دارند.
پروردگار از این گروه نخواهد گذشت و آنها را نمی بخشد، مگر اینكه از نیت خود برگردند.
اگر از این كار زشت خود برگشت مورد آمرزش خداوند متعال قرار خواهد گرفت، و اگر در این عمل باقی ماند، خداوند روح ایمان را از دل او خارج خواهد ساخت و از ولایت من نیز بیرون می رود، و از دوستی ما اهل بیت نیز بهره ای نخواهد برد، و من به خداوند از این زلات پناه می برم.
مؤلف گوید:
حضرت عبدالعظیم علیه السلام یكی از محدثین جلیل القدر و عظیم الشأن است و مزار مبارك وی در شهر ری معروف و مشهور است.
ما روایات و اخبار او را كه از ائمه اهل بیت علیهم السلام نقل كرده در یك مجلد مخصوص تألیف كرده ایم، و چند سال قبل منتشر نموده ایم.
تنها همین روایت را عبدالعظیم به طور مستقیم و بدون واسطه از امام رضا (ع) نقل كرده است، و این خود حاكی از موقعیت عظیم و شخصیت بزرگ اوست، و ما در كتاب مسند حضرت عبدالعظیم با دلائل و شواهد چندی ثابت كردیم كه عبدالعظیم حسنی محضر حضرت رضا علیه السلام را درك كرده و در این حدیث ارسالی نیست.